Boek 6

Connie Palmen, De vriendschap. Uitgever Pockethuis & Prometheus. Amsterdam 1995

Genre: psychologische roman, filosofische roman

 

 

Samenvatting

De vriendschap gaat over de hechte band tussen de kleine, taalbehendige Kit Buts en de forse, woordblinde Ara Callenbach. Kit beschrijft hun verhouding in drie stadia: in het eerste deel is zij ongeveer tien jaar oud, in het middengedeelte is zij rond de twintig en aan het einde van het boek is zij ongeveer dertig jaar. Ara staat in hun relatie voor het lichamelijke, Kit vertegenwoordigt het geestelijke. Hun intimiteit leidt tot ontelbare neveneffecten: bindingsangst, verslavingen en obsessies, over de familie, het lot en keuzen, over schuld, schaamte, angst en de noodzaak van verandering. De drie delen van de roman hebben ieder een andere sfeer. Het eerste deel is geschreven vanuit de naïeve optiek van een de tienjarige Kit. De sfeer is een beetje zoetig, als in een echt meisjesboek. Toch worstelt het meisje Kit hier al met erg volwassen begrippen als veiligheid en angst, vertrouwen en verraad, zorg en verwaarlozing. In het tweede deel staat Kits' angst voor lichamelijkheid centraal. De twintigjarige Kit wil zich aan niemand binden en vraagt zelfs aan haar arts of hij haar wil steriliseren. Zowel Ara als Kit leiden aan een verslaving. De lichamelijke Ara kan niet ophouden met eten, terwijl Kit haar denken probeert te stoppen met drank. Het hoogtepunt van het boek is ongetwijfeld het laatste hoofdstuk, dat bestaat uit een brief van Kit aan Ara. De brief staat vol treffende uitspraken als: 'verslaving is als vriendschap zonder vriend' en 'Schrijven is een ander lichaam geven aan je geest'.

 

Verhaalanalyse

Titelverklaring

De titel is heel simpel te verklaren. Het hoofdthema van dit boek is vriendschap. Alles in het boek heeft hiermee te maken. De vriendschap tussen Ara en Kit. 

 

Motto

Een gedicht van Ischa Meijer (1943-1995):
Soep op het vuur is als een goede vriend, extra lekkere soep is als een nieuwe familie.

 

Tijd

Het verhaal verloopt chronologisch. Tussen twee delen zit vaak een sprong in de tijd waarin het kort iets over wordt gezegd.

Literatuurgeschiedenis 

Hedendaagse literatuur

Ruimte 

Van een specifieke plaats in het hele boek is niet echt te spreken. Het eerste en tweede deel van het boek spelen zich af in Kit’s geboortedorp, terwijl het derde deel zich in Kit’s studiestad afspeelt,’in het Westen, ver hier vandaan’. Ze is vaak in het huis van Ara, maar daar is geen hele duidelijke beschrijving van. Het is groot en netjes, maar meer kom je eigenlijk niet te weten.

Ik denk dat de schrijver ervoor heeft gekozen de exacte locaties te verwaarlozen omdat het verder niet relevant was voor het boek.

 

personages

Kit

Dit is typisch zo’n boek met maar weinig echt belangrijke personages: in De vriendschap zijn er maar twee hoofdrolspelers en de echte hoofdpersoon is Kit. Kit is het enige meisje in een gezin met alleen maar jongens, maar ze is nooit een meisjesachtig type geweest. Als kind was het al heel belangrijk voor haar dat ze mensen had die haar aardig vonden: ze raakte erg snel gehecht aan iets wat van haar was en wilde zich ook altijd graag goed gedragen. Ze is een behoorlijk onzeker meisje dat heel veel nadenkt en heel veel leest: ze is altijd druk en energiek omdat ze graag aandacht wil en vindt het lastig en heel vreemd dat niet iedereen hetzelfde denkt als zij. Ze kan erg boos en geërgerd raken als mensen het niet met haar eens zijn of als iets niet gaat zoals zij vindt dat het moet gaan. Kit zegt wel graag dat het haar niet deert wat mensen over haar denken en als het gaat om iets waar ze zelf veel vertrouwen in heeft, bijvoorbeeld haar vriendschap met Ara, maakt et haar inderdaad niet veel uit. Maar het is wel belangrijk voor haar om gezien te worden en om aardig gevonden te worden. Ze is erg slim doordat ze over zoveel dingen nadenkt, maar ook heel zwartwit in hoe ze denkt. Ze is eigenzinnig, koppig, erg aanhankelijk en raakt verbitterd wanneer het leven haar niet geeft wat ze ervan had verwacht of gehoopt. Die verbittering probeert ze te vergeten door veel te drinken.

Ara

Zij is de beste vriendin van Kit, maar ook haar tegenpool. Ze ontmoeten elkaar op school en worden vriendinnen, ook al is Ara ouder en zit ze een klas hoger. Ara is iemand die het heel normaal vindt dat zij en Kit anders zijn en die het niet kan schelen wat andere mensen ervan vinden: zij wil graag haar eigen ding doen. Ze heeft een erg zachtaardig karakter, wordt bijna nooit boos en heeft een goed hart. Ze is niet zo heel slim, vooral op het gebied van taal niet, maar ze weet vaak wel precies wat ze moet zeggen om iemand een goed gevoel te geven en ze kan heel goed voor mensen zorgen. Maar Ara is eigenlijk helemaal niet zo sterk en zelfverzekerd als ze lijkt: ze vertrouwt mensen niet zo snel en leeft erg in haar eigen wereld. Buiten Kit heeft ze geen contacten en ze neemt de dingen zoals ze komen in plaats van ze te willen plannen of te dromen. Ara heeft een eetverslaving waar ze erg mee worstelt: haar gewicht is een probleem voor haar en eten is de oplossing voor al haar problemen, voor al haar pijnlijke ervaringen. Eten is het enige waarop ze kan vertrouwen in haar leven.

 

Perspectief

Het boek is geschreven vanuit een ik-perspectief, en het is geschreven vanuit de hoofdpersoon: Kit.

 

Thema 


Er zitten eigenlijk drie thema's in de roman. Allereerst natuurlijk toch de vriendschap van Kit en Ara, die soms, zoals gezegd, geen echte vriendschap is en meer een obsessie van Kit. Zeker zo belangrijk als het vriendschapsthema is de groei naar volwassenheid van Kit. Uit haar ontwikkeling van kind tot vrouw heeft de schrijfster een paar fasen gelicht en deze worden beschreven. Op grond daarvan krijg je als lezer een goede indruk van haar. Kit is in beginsel een vrij onzeker type en Ara is duidelijk superieur aan haar. Die onzekerheid van Kit komt niet alleen in haar vroegere jeugd tot uiting. Ook in het tweede deel van het boek, als ze rond de twintig is, speelt twijfel (bijvoorbeeld over de wetenschap, over haar schrijfambities en vooral over haar lichaam, met in het verlengde daarvan haar vrouw zijn) een belangrijke rol. Tenslotte draait het natuurlijk ook om de tegenstelling Kit-Ara.

 

Motieven

Bindingsangst, verslavingen en obsessies, het lot, keuzes maken, schuld, schaamte, angst en de noodzaak van verandering.

 

Eindoordeel

Ik vond het een prachtig boek. Het heeft een interessant onderwerp en het is lekker weg te lezen. Het is een vrij makkelijk boek om te lezen, maar er zitten wel veel stukjes in waar je over na kan denken. Het boek is duidelijk en overzichtelijk. Het onderwerp sprak me aan omdat het dichtbij mezelf ligt. Zelf vind ik vriendschap ook erg belangrijk, maar ik ga er niet op de manier mee om zoals Kit dat doet. Ik vind haar een beetje geobsedeerd.
Het verhaal zit goed in elkaar. Het loopt chronologisch en er wordt niks herhaald. De schrijfstijl van Connie Palmen vind ik erg prettig.
Ik vind het boek erg origineel. Het is een onderwerp waar iedereen mee te maken heeft, maar waar respectievelijk weinig over geschreven wordt in vergelijking met bijvoorbeeld de liefde, terwijl vriendschap naar mijn mening even belangrijk is.

 

 

 

 

Maak jouw eigen website met JouwWeb